Nhà tranh là một loại hình nhà được thiết kế từ những vật liệu tự nhiên như tre, nứa, gỗ và thường có phần mái được lợp từ cỏ tranh. Nó chỉ xuất hiện nhiều ở nước ta từ thời xa xưa cho đến khoảng những năm 80 của thế kỷ XIX, bây giờ nó chỉ còn ở những vùng nông thôn xa xôi hẻo lánh và dành cho những người nghèo khó. Với kiến trúc thô sơ nhỏ hẹp, nhà tranh thường chỉ mang tính chất tạm bợ và không có sự bền vững, như trong bài thơ của Đỗ Phủ thời đường:
Tháng tám, thu cao, gió thét già
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta
Tranh bay sang sông rải khắp bờ
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa
Mảnh thấp bay lộn vào mương sa
2. Nhà tranh xưa và nay
Vào thời xưa, nhà tranh là nhà ở phổ biến của người dân, đi đâu cũng có thể nhìn thấy từng mái nhà tranh san sát nhau ánh vàng lên trong nắng hay mờ ảo trong làn khói bếp lúc chiều tà. Tuy nó đơn sơ mộc mạc nhưng trong ký ức nhiều người, nó chính là hình ảnh đẹp đẽ, lắng đọng nhất.
Cùng với sự phát triển của xã hội, những mái nhà tranh ngày xưa đã được thay bằng những ngôi nhà tầng cao vút vững chãi. Cũng có một số người vì yêu lối kiến trúc cổ xưa nên đã dựng cho mình một ngôi nhà tranh để thư giãn, giải trí, tuy nhiên không thể phủ nhận hình ảnh nhà tranh đã dần biến mất và trở nên xa lạ nhất là trong giới trẻ hiện nay.
